Pogoršanje
Filozofija je skovala sljedeće zapažanje o tijekovima, koje posebno vrijedi za one koji se mijenjaju: motus in fine velocior, to jest: gibanje se ubrzava prema kraju. Izvan fizike naznaku treba razumjeti da se odnosi na identitet, vrhùćutbenu (metafizičku) kakvoću postupka u blizini kraja, ispunjenja prema kojemu je tijek usmjeren. Razmislimo, primjerice, o revoluciji: zakon koji njome upravlja pokazuje da se stanje pogoršava, nepovoljne strane pokazuju porast njezine zle ćudi.
To aristotelovsko gledanje vrijedi za papovanje pape Franje, koje pokazuje svoje štetno stanje jer se produljuje kao starost prvosvećenika. Ubrzanje je, u ovom slučaju, nešto toliko sunaravno da se čini nemarno. Ta se okolnost susreće kroz sva sredstva povlaštena papinskim djelovanjem: ulogu žene u Crkvi i društvu; veća „uključivost“ homoseksualnih parova; ekumenizam i međureligijski dijalog; i teologija puka.
Počnimo prisjećajući se reakcija koje je proizvela izjava Fiducia supplicans, čak i čitavih biskupskih konferencija. Afričke su bile možda i najoštrije: javno se reklo kako se homoseksualne „parove“ u Africi ne će blagoslivljati. S nakanom da dâ neko moguće pojašnjenje upravo je iz Dikasterija za učenje vjere izašao novi tekst. U njem se tvrdi kako postoje različite vrste blagoslova. Izjava se odnosi na kratke blagoslove, od jedva nekoliko sekundi, neka ih je petnaest do dvadeset. Takav blagoslov da se nikomu ne smije uskratiti. Taj zahtjev upada u stajalište dobro poznato u sadašnjem papovanju: namjerna pomutnja skrivena iza pretvaranja. Pogledajmo što se može vidjeti u različitim isječcima.
Feminizam, prije svega. Istina je kako je na ovom polju došlo do pohvale vrijedna poteza – neodobravanja nadomjesnoga majčinskoga (iznajmljivanja utrobe). Papa Franjo osudio ga je kao suprotna dostojanstvu žene i nerođena djeteta. Jasno je rekao:
„Put mira zahtijeva poštovanje života, svakoga ljudskoga života, počevši od onoga začedka u majčinoj utrobi, koje se ne može ukinuti ni postati predmetom komercijalizacije. S tim u vezi smatram da je praksa tzv. nadomjesnoga majčinstva vrijedna žaljenja, jer ozbiljno šteti dostojanstvu žene i njezina djeteta. Temelji se na iskorištavanju stanja materijalne potrebe majke. Dijete je uvijek dar, a nikad predmet ugovora. Stoga se nadam da će se međunarodna zajednica obvezati da zabrani ovu praksu na sveopćoj razini. U svakom trenutku svoga postojanja ljudski život treba čuvati i štititi. Sa žaljenjem primjećujem, posebice na Zapadu, ustrajno širenje kulture smrti, koja u ime lažnoga sažaljenja odbacuje djecu, stare i bolesne“.[1]
Bitno je tu izopačenu praksu unajmljivanja trudnoće ne udomaćiti niti je prikazivati u romantičnom svjetlu.
Ali naum dodavanja žena u strukture upravljanja Crkvom se nastavlja. Sada je skupini od devet kardinala koja čini njegovu savjetodavnu momčad priključio i jednu ženu, u skladu sa Sinodnim hodom na kojem se ustoličio vatikanski feminizam. Oprjeka prema vrlo jasnim opažanjima svetoga Pavla ne može biti veća. Pavao je ulogu žene smjestio u ono što odgovara njezinu stanju supruge i majke, u kojemu se ostvaruje njezino zvanje. S druge strane on nije promišljao o bilo kakvu njezinu djelovanju u ustroju zajednica. Naprotiv, pridržao joj je šutnju u skupštinama: šutjeti i učiti (Prva Korinćanima 14, 33–35; Prva Timoteju 2, 8–15). Odatle tradicionalno tumačenje: mulieres in Ecclessia taceant (žene u Crkvi neka šute). Sadašnju ulogu žene opširno je objasnio sv. Ivan Pavao II., osobito u apostolskom pismu Mulieris dignitatem.
Bilježi se ustrajan naum veće „uključivosti“ za homoseksualne „parove“. Vodeću ulogu u tom ima kardinal Fernández. Objavljeno je novi spis Dikasterija za učenje vjere. On „je napisan kako bi se razjasnila“ izjava Fiducia supplicans. U tom se pogledu pojašnjava kako postoje različite vrste blagoslova, kao što se već isticalo. U slučaju navedene izjave riječ je o kratkim blagoslovima, a takav se blagoslov nikomu ne smije zanijekati.
I ovdje prikrivanje to jest izbjegavanje jasnoga odgovora prikriva pomutnju. Jer nije problem u trajanju, nego koga se blagoslivlja u slučaju „para“ homoseksualaca. Homoseksualnu osobu može se blagosloviti i treba je poticati na čistoću, kako je upućuje Katekizam Katoličke Crkve (br. 2359). Od blagoslivljanja „para“ mogla bi slijediti potvrda dopuštenosti homoseksualnoga uparivanja, osobito uzimajući u obzir da prema Fiducia supplicans blagoslov ne bi trebao prethoditi ćudorednoj prosudbi.
Pozabavimo se sada drugom temom usmjeravanja sadašnjega papinstva: ekumenizam i međureligijski dijalog, usredotočen na takav način da se zasjeni katolički identitet. To je stanje potvrđeno čak i u posrednim slučajevima, kao što je Scholas occurrentes, privatni pothvat („prijevara“, neki kažu) koji je pontifikat prihvatio (1, 2, 3). Što znači ta inicijativa? Povezivanje katoličkih škola s laičkim ustanovama, odnosno drugim vjeroispovijestima, odnosno primjena poslijesaborskoga „ekumenizma“.
Pogledajmo naziv toga svjetskoga pothvata. Latinski glagol occurro znači „trčati, ići pred koga, susretati, namjeriti se, naići na što“. Među brojnim i suprotnim značenjima koja se pojavljuju u rječniku, tu su i „udariti na, raditi protiv, suzbijati“. Riječ je o svojevrsnom „savezu“ školskih ustanova u kojem se, što je bitno, odriče ideološkoga i vjerskoga identiteta kako bi se istaknuo susret. Uzimajući u obzir probleme koji danas pogađaju katolički sustav odgoja mladih, od najvećega bi probitka bio Svjetski savez katoličkih škola, koja bi dobila mudro usmjeravanje prema katoličkoj predaji odgoja, nastave i učenja.
Zadnji odlomak ovoga pregleda posvećujem temi „teologije puka“. U njezinoj primjeni mogu se utvrditi argentinski i jezuitski korijeni: peronistička politika i djelo Juana Carlosa Scannonea, DI. U Franje se ti korijeni nalaze u promjenama slikâ Crkve: više nije Tijelo ili Narod, nego obrnuta piramida ili višeplošnik. U tim se slikama krije novi identitet. Ono što se naziva peronizmom prvosvećenika zgusnulo se u ideologiju, novi identitet suprotan Predaji. Populizam skončava spojiv s diktaturom koja se provodi protiv „tradicionalista“ i pojavljuje se u papinim neumjerenim izjavama.
U desetljeću dugom papinstvu Jorge Bergoglio nije osjećao privlačnim posjetiti svoju domovinu. To je zanemarivanje u oprjeci sa slučajevima Ivana Pavla II. i Benedikta XVI. Prvi odlazak iz Rima odveo je Karola Wojtyłu u Poljsku, a Josepha Ratzingera u rodnu Njemačku. Suprotnost, dakle, ne može biti veća. Kako protumačiti tu jedinstvenu pojavu? Mogla bi se postaviti jedna hipoteza. Nije se vratio u Argentinu jer je primijetio kako će mu stvari krenuti loše. Nedvojbeno bi bilo mnoštva koji bi došlo vidjeti Papu, ali očitovalo bi se i glasno protivljenje. To se može pretpostaviti s obzirom na brojne kritike koje se samo umnožavaju kako mu papinstvo traje i ističe svoju progresivističku srž. To je samo hipoteza, bez sumnje, ali uzima u obzir pogoršanje značajki suprotnih crkvenoj Predaji, koja u Argentini nailazi na snažno odbacivanje. Zapravo, u nas je sve gore i gore.
U Buenos Airesu u četvrtak nakon Pepelnice 15. veljače 2024.
Sveto korizmeno vrijeme.
+ Héctor Aguer
laplatanski nadbiskup emeritus
kastilski izvornik
Cada vez peor
La filosofía ha acuñado la siguiente observación sobre los procesos, lo que vale especialmente para los de cambio: motus in fine velocior, es decir: el movimiento se acelera hacia el final. La indicación ha de ser entendida, más allá de la física, referida a la identidad, la cualidad metafísica del proceso en las proximidades del fin, del cumplimiento hacia el cual el proceso se dirige. Pensemos, como ejemplo, en una revolución: la ley que la rige indica que la situación es cada vez peor, los flancos negativos muestran aumentado su perfil de mal. Valga esta visión aristotélica para el pontificado del Papa Francisco, que ostenta su condición dañina a medida en que se prolonga como la edad del pontífice. La aceleración es, en este caso, algo tan connatural que parece descuido. Ocurre esta circunstancia por todos los medios privilegiados por la acción papal: el papel de la mujer en la Iglesia, y la sociedad; la mayor “inclusión” de las parejas homosexuales; el ecumenismo, y el diálogo interreligioso; y la teología del pueblo.
Comencemos recordando las reacciones que produjo la declaración Fiducia supplicans, hasta en conferencias episcopales enteras. La africana ha sido, quizá, la más severa: públicamente se ha dicho que en África no se bendecirá a las “parejas” homosexuales. Intentando una posible aclaración, acaba de salir un nuevo texto del Dicasterio para la Doctrina de la Fe. Se asegura en él que hay diversos tipos de bendiciones; la declaración se refiere a bendiciones breves, de apenas unos segundos, y es, de quince o veinte; una tal bendición no se debe negar a nadie. Esta instancia incurre en una actitud bien conocida en el actual pontificado: la deliberada confusión oculta tras el disimulo. Veamos lo que puede apreciarse en los distintos sectores. El feminismo, en primer lugar. Es verdad que ha habido, en este campo, un hecho elogioso, la desaprobación de la subrogación materna (alquiler de vientres), reprobada como contraria a la dignidad de la mujer, y del niño en gestación. Ha dicho claramente: “es imprescindible no naturalizar esta práctica perversa, ni mucho menos romantizarla”. Pero continúa el propósito de sumar mujeres a las estructuras de gobierno de la Iglesia. Ahora ha incluido una mujer en el grupo de nueve cardenales que constituye su equipo de consejo, en consonancia con el Camino Sinodal, en el que el feminismo vaticano se ha instalado. El contraste no podría ser mayor con las clarísimas observaciones de San Pablo, que ponía el papel de la mujer en lo que corresponde a su condición de esposa, y de madre, en la que se cumple su vocación. En cambio, no contempla ninguna actividad en la organización de las comunidades, al contrario, le reserva el silencio en las asambleas: que calle y aprenda. De allí la interpretación tradicional: mulieres in Ecclessia taceant. El papel actual de la mujer ha sido expuesto ampliamente por San Juan Pablo II, en especial, en su carta apostólica Mulieris dignitatem.
Se nota el propósito perseverante de una mayor “inclusión” de la “pareja” homosexual, una iniciativa desplegada por el Cardenal Fernández. Se ha publicado un nuevo escrito del Dicasterio para la Doctrina de la Fe ordenado a “clarificar” la Declaración Fiducia supplicans. La precisión al respecto dice que existe un diverso tipo de bendiciones, como ya lo hemos señalado. El caso de la citada Declaración se trata de bendiciones breves, una bendición así no se debe negar a nadie. Aquí, también, el disimulo encubre la confusión. Porque el problema no está en la duración, es a quién se bendice, en el caso a una “pareja” de homosexuales. Una persona homosexual puede ser bendecida, y se la debe exhortar a la castidad, como indica el Catecismo de la Iglesia Católica. De la bendición a la “pareja” se podría seguir la afirmación de la licitud del maridaje homosexual, sobre todo teniendo en cuenta que según Fiducia supplicans a la bendición no debe anteceder un juicio moral.
Tomemos ahora otro capítulo de la orientación del actual pontificado: el ecumenismo, y el diálogo interreligioso, enfocados de tal modo que se ensombrece la identidad católica. Esta situación se verifica aún en casos circunstanciales, como en Scholas occurrentes, una iniciativa privada asumida por el pontificado (un “curro”, dicen algunos). ¿Qué significa esta iniciativa? Una vinculación de las escuelas católicas con instituciones laicas, o de otras confesiones religiosas, es decir, una aplicación del “ecumenismo” posconciliar. Fijémonos en el nombre de esta empresa mundial. El verbo occurro, significa “acudir, asistir, encontrarse con otro”; entre los numerosos y contrastantes significados que figuran en el diccionario, están también, “remediar, sanar”. Es el caso de una especie de “Liga” de instituciones escolares donde la identidad ideológica y religiosa es abdicada, para subrayar el encuentro, que es lo que interesa. Habida cuenta de los problemas que hoy aquejan a un sistema católico de formación de jóvenes, sería de máximo interés una Liga Mundial de Escuelas Católicas, que recibieran una sabia orientación según la tradición católica de la enseñanza.
Un último capítulo de esta reseña lo reservo al tema de la “teología del pueblo”, una aplicación que podríamos llamar de raíz argentina, y jesuítica: la política peronista, y la obra de Juan Carlos Scannone, SJ. En Francisco estas raíces se encuentran en el cambio de imágenes de la Iglesia: no ya un Cuerpo, o un Pueblo, sino una pirámide invertida, o un poliedro; en estas imágenes se oculta una nueva identidad. Lo que se llama el peronismo del pontífice se ha congelado como una ideología, una nueva identidad contraria a la Tradición. El populismo resulta compatible con la dictadura, la cual se ejerce contra los “tradicionalistas”, y asoma en declaraciones intemperantes.
En una década de pontificado, Jorge Bergoglio no ha experimentado la inclinación a visitar su país de origen. Este descuido contrasta con los casos de Juan Pablo II, y Benedicto XVI. La primera salida de Roma llevó a Karol Wojtyla, a Polonia; y a Joseph Ratzinger, a su Alemania natal. El contraste, entonces, no podría ser mayor. ¿Cómo interpretar este fenómeno singular? Se puede arriesgar una hipótesis. No volvió a la Argentina porque advirtió que le iba a ir mal. Habría sin duda multitudes que acudirían a ver al Papa, pero también iba a manifestarse una ruidosa oposición. Se puede suponer un tal fenómeno tomando en cuenta las numerosas críticas que se han multiplicado a medida que el pontificado se prolonga, y acentúa su perfil progresista. Es una hipótesis, sin duda, pero toma en cuenta el empeoramiento de las características contrarias a la Tradición eclesial, que encuentra en Argentina fuerte rechazo; en efecto, aquí se lo ve cada vez peor.
Buenos Aires, jueves después de Ceniza, 15 de febrero de 2024.
Santo Tiempo de Cuaresma.
+ Héctor Aguer
Arzobispo Emérito de La Plata
[1] Papa Franjo, Govor članovima Diplomatskoga zbora pri Svetoj Stolici 8. siječnja 2024.
