Država i sloboda

U svakoj zemlji društveni ustroj uključuje ustanovu države, koja mora biti usklađena s raznim ustanovama uspostavljenima za građane. Povijest pokazuje kako se u svim vremenima provjeravao taj sklad ili njegova suprotnost provjeravala, što poistovjećuje značajke države u različitim razdobljima i krajevima svijeta.

Država se može uzdići kao pretjerano vrhovništvo, koje može dosegnuti lik diktature, pa čak i tiranije. Postoje povijesni primjeri koji potječu još iz davnina. U tim slučajevima, ustanove, obitelji i pojedinci su na milosti i nemilosti državne svemoći, koja se može provoditi u različitim stupnjevima. U sklopu strukture države postoji prostor za vojni poredak, oružane snage, čija je poglavita svrha nacionalna obrana, a koje, odlukom države, preuzimaju napadačku ulogu i obučavaju se u smrtonosnom umijeću ratovanja. To je jedna od ljudskih mogućnosti. Rat i mir obilježavaju povijest: u unutarnjem okruženju svake zemlje, u međunarodnim odnosima, a kada su oni višestruki, u onome što se naziva „svjetskim ratovima“. Tako, primjerice, govorimo o Prvom i Drugom svjetskom ratu. Sredstva općenja, od najosnovnijih do najsofisticiranijih i najnovijih, bilježe ta stanja i često zauzimaju stajalište. Iza svega toga stoje novac i najrazličitiji interesi.

Spomenuti događaji mogu se osim toga tumačiti i religijskim izričajima, promatrati iz nadnaravnoga reda i u njihovu odnosu prema životu Crkve. Crkva i država: odnos između te dvije stvarnosti predstavlja jedno od najzanimljivijih poglavlja u povijesti.

Liberalizam, od svojih modernih početaka u Francuskoj revoluciji 1789. godine, obilježava individualistička ćud; pojedinac je neka vrsta Boga. Država se, dakle, oduvijek smatrala onom koja prisiljava, pritišće, tlači. Liberalizam ima svoju povijest i preljeve. XIX. stoljeće svjedočilo je navodno „katoličkom liberalizmu“, što je proturječnost u pojmovima. Katolička nauka je tertium quid (treća stvar /koja je neograničena i neodređena, ali povezana s dvije određene ili poznate stvari/) po uzvišenosti, između etatizma – oštro provedena u komunističkim režimima – i različitih oblika liberalizma. U katoličkom poimanju država tako zauzima svoje mjesto u ustroju društva. Protestantizam je u svojim različitim oblicima i etapama, zauzvrat, bliži liberalizmu. Otuda nesporazum o slobodi, zastavi koja se vijorila osobito u revolucijama. Prototipni slučaj je Ruska revolucija 1917. godine, iz koje su proistekli različiti komunistički režimi, u kojima je sloboda potkopana, umanjena, pa čak i uklonjena. Nestala. Etatistički apsolutizam tajanstveno priprema propast slobode. U pravilnom ustroju društva, država i osoba ispunjavaju svoje odgovarajuće uloge i udružuju se kako bi stvarali blagostanje i sreću stanovništva. Liberalizam i njegov „neoliberalni“ izraz nastoje dokinuti državu. Štetna utopija.

kastilski izvornik

El Estado y la libertad

En todo país, la organización social incluye la institución del Estado, que ha de armonizarse con las diversas instituciones constituidas por los ciudadanos. La historia muestra cómo en todos los tiempos se ha verificado esa armonía o su contrario, lo cual identifica las características del Estado en las distintas épocas y regiones del mundo.

El Estado puede erigirse en una soberanía abusiva, que puede alcanzar la figura de la dictadura y aun la tiranía. Hay ejemplos históricos desde la antigüedad. En esos casos, las instituciones, familias e individuos quedan a merced de la omnipotencia estatal, la que puede ejercerse en diversos grados. Dentro de la estructura del Estado cabe el orden militar, las Fuerzas Armadas, cuyo designio principal es la defensa nacional, y que por la resolución del Estado asumen un rol ofensivo y se entrenan en el arte mortífero de la guerra. Esta es una de las posibilidades humanas. Guerra y paz jalonan la historia: en el ámbito interior de cada país, en las relaciones internacionales, y cuando estas son múltiples, en lo que se ha llamado “guerras mundiales”. Así, por ejemplo, hablamos de la Primera y la Segunda Guerra Mundial. Los medios de comunicación, desde los más elementales hasta los más sofisticados, y recientes, registran esas situaciones y muchas veces asumen una posición. Detrás de todo esto se mueven el dinero y los más diversos intereses.

Los sucesos mencionados pueden, asimismo, ser interpretados en términos religiosos, ser vistos desde el orden sobrenatural, y en su relación con la vida de la Iglesia. Iglesia y Estado: la relación de estas dos realidades constituye uno de los capítulos más interesantes de la Historia.

El liberalismo, desde sus orígenes modernos, que están en la Revolución Francesa de 1789, se caracteriza por su índole individualista; el individuo es una especie de Dios. El Estado, entonces, se ha visto siempre como opresivo. El liberalismo tiene su historia y sus matices. El siglo XIX conoció un supuesto “liberalismo católico”, que es una contradicción en sus términos. La doctrina católica es un “tertium quid” por elevación, entre el estatismo – realizado duramente en los regímenes comunistas – y las diversas formas de liberalismo. En la concepción católica, entonces, el Estado ocupa su lugar en la organización de la sociedad. En cambio, el protestantismo en sus diversas formas y etapas, se encuentra más cerca del liberalismo. De allí el equívoco acerca de la libertad, una bandera agitada especialmente en las revoluciones. Un caso prototípico es la Revolución Rusa de 1917, de la que surgieron los diversos regímenes comunistas, en los que la libertad es menoscabada y hasta suprimida. El absolutismo estatista prepara, misteriosamente, la ruina de la libertad. En una recta organización social, el Estado y la persona cumplen con la respectiva función, y se asocian para constituir la prosperidad y la felicidad del pueblo. El liberalismo y su fórmula “neoliberal” pretenden liquidar al Estado. Una utopía dañina.