Ostani u Crkvi

Fiducia supplicans – prijeporna izjava Dikasterija za učenje vjere – prije svega je kukavički dokument. Odbija utvrditi istinu da su homoseksualne prakse u sebi zlo. Sada je jasno da Fiducia supplicans ne govori o proširenju značenja blagoslova, nego o svjesnom mijenjanju onoga što je grijeh. Drsko se odmahuje rukom na prigovore brojnih biskupa, čak i biskupskih konferencija, stotina svećenika i vjernika.

Fiducia supplicans objašnjava „blagoslove“ na takav način da to više nema jasno značenje. To se češće događa u ovom pontifikatu. Kada pojmovi ostanu bez sadržaja, izgube značenje, njima se lako manipulira. Ne zovite dijete u majčinoj utrobi djetetom, nego nakupinom stanica, pa možete s njom činiti što god hoćete. Tada pobačaj nije ubojstvo, nego kirurški zahvat. Dajte novo značenje riječi „blagoslov“ i s njim možete činiti svašta. Čarobna riječ koja se olako koristi jest „pastirski“ („pastoralni“). Propisani („formalni“) blagoslov nije dopušten, kaže Izjava, ali spontani blagoslov jest. To da je pastoral.

Koliko se često riječ „pastoral“ rabi da se Učiteljstvo ostavi po strani, da se katoličko učenje i život suprotstavljaju i da se zatim opravdava življenje koje je u oprjeci s naukom. Pastoralna skrb ili pastirska briga više nije skrb o dušama ili brižnost za duše (dušobrižništvo); postala je bezdušna. Nauka se stavlja na stranu, naposljetku to su samo riječi; ne govore ništa o pravom značenju. Ili barem tako tvrde. Nominalizam se vratio ili nikad nije nestao. Subjektivizam i relativizam danas prevladavaju u Dikasteriju za učenje vjere. „Dikasterij razgradnje (dekonstrukcije[1])“ bio bi mu prikladniji naziv.

Jasno mi je kamo to vodi. U mojoj zemlji – Nizozemskoj – taj je razvoj započeo šezdesetih godina XX. stoljeća s takozvanim ‘pastoralnim vijećem’. Sva naukovna poimanja su nagrižena, pa ispražnjena. Toma Akvinski postao je otkazan, a na prijestolje je postavljen Vilim Okamski. To su vijeće nazvali „pastoralnim“. Nizozemska je sada najposvjetovljenija zemlja na svijetu. Bio je samo jedan biskup koji se odupro. On se istinski brinuo o dušama vjernika. Ostali su šutjeli.

Nastavni predmet ‘pastoralna teologija’ izmišljen je u Nizozemskoj. Ali to nije znanost. ‘Pastoralna teologija’ počela se rabiti da bi prava znanost izgubila svojstvo bezuvjetnosti. To je upravo ono što papa Franjo čini, to je upravo ono što kardinal Fernández čini, to je upravo ono što čini Fiducia supplicans. Ćudoređe se suprotstavlja dogmatici. Upravo je to učinila Amoris laetitia.

Jedna se stvar zaboravlja. Svi ti ustupci svjetovnoj kulturi nisu privlačni mladima. Liberalna sjemeništa i redovničke zajednice izumiru. Cvjetaju upravo tradicionalna sjemeništa i redovničke zajednice. Dok Crkva u Nizozemskoj odumire (prosječna je dob onih koji idu u crkvu viša od 70 godina), vidim da rastu susreti skupina mladih. Često dolaze iz bezbožnoga okruženja, ali traže istinu. Malo po malo završavaju u Katoličkoj Crkvi, kod župnika koji su jednostavno katolici, koji ne propovijedaju nejasne teorije, nego su vjerni Predaji. Što žude, za čim čeznu ti mladi ljudi? Za Euharistijom, za klanjanjem, za produbljivanjem vjere. Oni su ti koji su ponovo otkrili sakrament ispovijedi. Bit će u redu.

Možda je trenutačni razvoj događaja u Vatikanu blagoslov. Sada postaje jasno kakvo je stanje u Rimu pa je moguć i obrat. Pogledajte s kim se papa okružuje. S Jamesom Martinom. Franjo promiče McElroya, čovjeka koji smatra kako Crkva mora promijeniti svoje učenje o sodomstvu – nazovimo neman njezinim imenom. Promiče Hollericha u kardinala, Hollericha koji drži da je crkveno učenje o spolnom ćudoređu znanstveno i sociološki pogrješno utemeljeno. Piše sestri Jeannine Gramick da podržava njezin New Ways Ministries. Promiče svoga argentinskoga prijatelja Fernándeza u kardinala i predstojnika Dikasterija za učenje vjere. Taj je Fernández napisao pornografsku knjigu u kojoj, između ostaloga, opisuje kako je 16-godišnja djevojka imala spolno iskustvo s Isusom. Isto tako naširoko obrađuje orgazme. I upravo taj Fernández mora suditi o spolnom zlostavljanju u Crkvi. Svaki biskup koji bi otkrio da je neki od njegovih svećenika napisao tako neukusnu knjigu, odmah bi ga udaljio iz službe. Papa Franjo ne bi. On ne vidi problem. Inače, to nije jedina pornografska knjiga koju je napisao. Sada ne bi to ponovo učinio, kaže on. No, od toga se ni na koji način ne ograđuje. A taj čovjek je onaj koji je napisao Amoris laetitia.

„Je li papa katolik?“ sve do nedavno bilo je retoričko pitanje. Ovih dana to jest pitanje. Što učiniti? Ovaj će pontifikat sȃm od sebe završiti.

Je li on valjan Papa? Da.

Moraš li mu se pokoravati? Ne.

Ostani u Crkvi! Ne napuštaj Crkvu! To je Crkva Kristova. Ta Crkva je sveta. Osoblje nije.

nizozemski izvornik

Die duivelse ambiguïteit (2)

Fiducia Supplicans – de omstreden Verklaring van het Dicasterie van de Geloofsleer – is vooral een laf document. Het weigert homo-praktijken als intrinsiek kwaad te benoemen.Het is inmiddels duidelijk dat Fiducia Supplicans niet gaat over een uitbreiding van de betekenis zegeningen, maar van een bewuste wijziging van wat zonde is. Bezwaren van talrijke bisschoppen, ja zelfs bisschoppenconferenties, honderden priesters en gelovigen worden arrogant weggewuifd.

Fiducia Supplicans legt ‘zegeningen’ zo uit dat het geen duidelijke betekenis meer heeft. Dat gebeurt vaker onder dit pontificaat. Als begrippen inhoudsloos worden laten ze zich gemakkelijk manipuleren. Noem een kind in de moederschoot geen kind, maar een klomp cellen, en je kunt ermee doen wat je wilt. Dan is abortus geen moord, maar een chirurgische ingreep. Geef ‘zegening’ een nieuwe betekenis, en je kunt er van alles mee doen. Het toverwoord dat dan gemakkelijk van stal wordt gehaald is ‘pastoraal’. Een formele zegen is niet toegestaan, aldus de Verklaring, maar een spontane zegen wel. Dat is pastoraal.

Hoe vaak wordt het woord ‘pastoraal’ gebruikt om het leergezag opzij te zetten, om de leer en het leven tegenover elkaar te zetten, om vervolgens het leven dat haaks staat op de doctrine goed te praten. Pastorale zorg is geen zielzorg meer; het is zielloos geworden. De doctrine wordt opzij gezet, het zijn immers maar woorden, het zegt niets over de werkelijke betekenis, zo redeneert men. Het nominalisme is terug van (nooit) weggeweest. Het subjectivisme en relativisme vieren hoogtij vandaag de dag op het Dicasterie van de `geloofsleer. ‘Dicasterie van Deconstructie’ zou een passender aanduiding zijn.

Waar dit toe leidt is voor mij duidelijk. In mijn land – Nederland – zette deze ontwikkeling in de jaren ‘60 in met een zogeheten ‘Pastoraal Concilie’. Alle doctrinaire begrippen werden uitgehold. Thomas van Aquino werd gecanceld, William van Ockham werd op de troon gezet. Ze noemden dit concilie “pastoraal”. Inmiddels is Nederland het meest geseculariseerde land ter wereld. Er was slechts één bisschop die zich verzette. Hij gaf echt om de zielen van de gelovigen. De rest zweeg. In Nederland is het vak ‘pastoraal-theologie’ uitgevonden. Maar het is geen wetenschap. Het wordt gebruikt om echte wetenschap te relativeren. Dat is precies wat paus Franciscus doet, dat is precies wat kardinaal Fernandez doet, dat is precies wat Fiducia Supplicans doet. Moraal wordt tegenover dogmatiek geplaatst. Dat is precies wat Amoris Laetitia deed.

Men vergeet één ding. Al deze toegevingen aan de seculiere cultuur hebben geen enkele aantrekkingskracht op jongeren. Liberale seminaries en congregaties zijn op sterven na dood. Het zijn juist de traditionele seminaries en congregaties die bloeien. Terwijl de Kerk in Nederland aan het infuus ligt (gemiddelde leeftijd kerkbezoekers is boven de 70 jaar), zie ik de bijeenkomsten van jongerengroepen groeien. Zij komen vaak uit atheïstische omgeving, maar zijn op zoek naar de waarheid. Via via komen ze bij de katholieke kerk uit, bij pastoors die gewoon katholiek zijn, die geen vage theorieën verkondigen, maar trouw zijn aan de Traditie. Waar gaat het verlangen van deze jongeren naar uit: naar de eucharistie, naar aanbidding, naar verdieping. Zij zijn het die het sacrament van de biecht herontdekt hebben. Het komt wel weer goed.

Misschien zijn de huidige ontwikkelingen in het Vaticaan wel een zegen. Nu komt duidelijk aan het licht hoe het er voorstaat in Rome, zodat ook een ommekeer mogelijk is. Kijk eens naar degenen met wie de paus zich omring. Met James Martin. Franciscus bevordert McElroy, de man die van mening is dat de Kerk haar leer omtrent sodomie – laten we het beestje maar gewoon bij de naam noemen – moet veranderen. Hij bevordert Hollerich tot kardinaal, Hollerich die van mening is dat de kerkelijke moraal omtrent seksualiteit wetenschappelijk en sociologisch verkeerd gefundeerd is. Hij schrijft aan zuster Jeannine Gramick dat hij haar New Ways Ministries steunt. Hij bevordert zijn Argentijnse vriend Fernandez tot kardinaal en tot hoofd van het Dicasterie van de Geloofsleer. Deze Fernandez heeft een pornografisch boek geschreven waarin hij onder meer beschrijft hoe een 16-jarig meisje een seksuele ervaring heeft met Jezus. Ook weidt hij enorm uit over orgasmes. En het is deze Fernandez die moet oordelen over het seksueel misbruik in de Kerk. Elke bisschop die er achter komt dat een van zijn priesters zo’n onsmakelijk boek heeft geschreven, zou deze meteen suspenderen. Paus Franciscus niet. Die ziet het probleem niet. Het is trouwens niet het enige pornografisch boek dat hij geschreven heeft. Hij zou het nu niet meer doen, zo zegt hij. Maar hij distantieert er zich geenszins van. En deze man is de auteur van Amoris Laetitia.

“Is de paus katholiek” was tot voor kort een retorische vraag. Tegenwoordig is het een vraag. Wat te doen? Aan dit pontificaat komt vanzelf een einde. Is hij de geldige paus? Ja. Moet u hem gehoorzamen? Nee. Blijf in de Kerk! Verlaat de Kerk niet! Het is de Kerk van Christus. Die Kerk is heilig. Het personeel niet.

nizozemski izvornik
engleski prijevod
francuski prijevod
kastilski prijevod
mađarski prijevod
njemački prijevod
poljski prijevod
portugalski prijevod
talijanski prijevod

[1] Prevoditeljska napomena: Dekonstrukcija je prema francuskom filozofu Jacquesu Derridi (1930.–2004.) pustolovina pogleda; pokazivanje da govor znači nešto drugo od onoga što navodi; dovođenje u pitanje tradicionalne predodžbe o jeziku, značenju i istini. Postavka je dekonstrukcije kako je jezik nužno dvoznačan i da tekst kao takav ne može imati jedinstveno značenje, nego da je istinsko zajedničko značenje nemogući cilj. Time se dovodi u pitanje funkcioniranje zapadne metafizike koje se temelji na prisutnosti značenja u jeziku. Budući da je konačno značenje neodredivo, nije moguće da značenje postoji. V. dekonstrukcija kršćanstva.